Ngày nay, dường như mọi người ca ngợi thiền định như một phương pháp chữa trị cho bất cứ điều gì gây hại cho sức khỏe của bạn. Nhưng điều gì đang thực sự xảy ra trong não bạn khi bạn thiền?
Bạn không thể nhìn thấy hoặc chạm vào căng thẳng, nhưng bạn có thể cảm nhận được tác động của nó lên tinh thần và thể chất của mình. Trong ngắn hạn, căng thẳng làm tăng nhịp tim, tần số nhịp thở của bạn, và làm tăng huyết áp. Khi bạn thường xuyên bị căng thẳng, tuyến thượng thận sẽ sản xuất quá mức hormone cortisol. Tiếp xúc quá mức với hormone này có thể ảnh hưởng đến chức năng của não, hệ thống miễn dịch và các cơ quan khác của bạn. Căng thẳng mãn tính có thể góp phần gây ra đau đầu, lo lắng, trầm cảm, bệnh tim mạch chuyển hóa và thậm chí tử vong sớm.
Mặc dù bạn không thể loại bỏ tận gốc rễ của căng thẳng, nhưng bạn có thể giảm thiểu tác động của nó lên cơ thể mình. Một trong những kỹ thuật giảm căng thẳng dễ dàng và có thể thực hiện được nhất là thiền định, một chương trình mà bạn tập trung sự chú ý vào bên trong để tạo ra trạng thái thư giãn sâu.
Điều gì xảy ra với não bộ khi bạn thiền?
Thiền phát triển các vùng khác nhau trong não của bạn
Bộ não của bạn phát triển thông qua các kết nối thần kinh. Tế bào thần kinh xử lý thông tin trong não của bạn, kết nối để tạo ra các đường dẫn thần kinh, chịu trách nhiệm cho suy nghĩ, cảm giác và hành động của bạn.
Khi bạn liên tục thực hiện một hoạt động, bạn củng cố kết nối thần kinh liên quan, giúp phát triển các vùng liên quan trong não của bạn. Quá trình này tương tự như khi bạn thiền định.
1. Làm dịu hệ thần kinh giao cảm
Một lợi ích khác của thiền chánh niệm đó là nó có thể vô hiệu hóa hệ thống thần kinh giao cảm của bạn, hoặc phản ứng chiến đấu.
Khi bạn gặp một mối đe dọa nào đó, hệ thống thần kinh giao cảm của bạn hoạt động, giải phóng các hormone căng thẳng giúp bạn loại bỏ hoặc chống lại căng thẳng. Mối nguy hiểm qua đi, hệ thống thần kinh phó giao cảm của bạn sẽ kích hoạt và cho phép bạn nghỉ ngơi, thư giãn.
2. Cải thiện sự chú ý của bạn
Nghiên cứu cho thấy thiền có thể giúp bạn cải thiện khả năng tập trung theo hai cách. Đầu tiên, nó có thể giúp bạn tập trung tốt hơn vào một điều gì đó cụ thể trong khi bỏ qua những thứ gây xao nhãng. Thứ hai, nó có thể giúp bạn có nhiều khả năng nhận thấy những gì đang xảy ra xung quanh mình hơn, giúp bạn có cái nhìn đầy đủ hơn về thời điểm hiện tại.
3. Giảm căng thẳng cho bạn
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thiền định có thể giúp ích cho những người bị rối loạn lo âu. Thực hành chung là nhận thức được khoảnh khắc hiện tại — bằng cách chú ý đến âm thanh, hơi thở, cảm giác trong cơ thể, suy nghĩ, cảm giác, quan sát mà không phán xét và không cố gắng thay đổi những gì bạn nhận thấy.
4. Cảm thấy từ bi hơn
Chúng ta thường nghĩ về phạm vi cảm xúc của mình như một thứ gì đó cố định và không thay đổi — phản ánh tính cách mà chúng ta sinh ra. Nhưng chúng ta cũng có thể trau dồi và tăng khả năng cảm nhận trạng thái cảm xúc của lòng trắc ẩn.
Tất cả những người ngồi thiền đều có phản ứng cảm xúc khác nhau với âm thanh. Những người thiền định về lòng trắc ẩn nhiều kinh nghiệm hơn cho thấy phản ứng của não lớn hơn ở những khu vực quan trọng để xử lý cảm giác thể chất và phản ứng cảm xúc, đặc biệt là với âm thanh đau khổ. Quan sát cũng cho thấy sự gia tăng nhịp tim tương ứng với những thay đổi của não. Những phát hiện này cho thấy rằng những người hành thiền đã có phản ứng đồng cảm thực sự và những người hành thiền có kinh nghiệm cảm thấy từ bi lớn hơn. Nói cách khác, thiền từ bi dường như làm cho não bộ cởi mở tự nhiên hơn để kết nối với người khác.
Mặc dù thiền chánh niệm có thể gây ra những thay đổi đáng kinh ngạc trong não bộ và cách nhìn của bạn, nhưng điều này không xảy ra trong một sớm một chiều và nó không phải là cách chữa khỏi tất cả. Học cách từ bỏ những kỳ vọng của bạn và đơn giản là trải nghiệm thiền định là một việc khó nhưng nó thực sự quan trọng. Bạn càng thực hành ở trong khoảnh khắc mà không cần phán xét hay kỳ vọng, bạn càng đạt được điều đó tốt hơn.
